-
1 δῶμα
δῶμα, τό, das Haus, die Wohnung; entstanden aus δόμημα (?) oder aus δόμα (?); verwandt δέμω, δέμας, δόμος, δομέω, δῶ, das Latein. domus, Sanskrit. dam und damas. Von Homer an öfters bei Dichtern. Nicht selten plural. Homerisch anstatt des singular.: Odyss. 7, 102 vgl. mit vs. 93, Iliad. 1, 600 vgl. mit vs. 570, Odyss. 10, 287 vgl. mit vs. 276. Sowohl von Götterwohnungen als von Menschenwohnungen: Haus des Tydeus Iliad. 14, 121, des Odysseus Odyss. 2, 259, des Eumäus Odyss. 16, 78; vom Hause des Eumäus Odyss. 14, 381 ἤλυϑ' ἐμὸν πρὸς σταϑμόν· ἐγὼ δέ μιν ἀμφαγάπαζον, var. lect. Scholl. ἤλυϑ' ἐμὰ πρὸς δώματ'· ἐγώ. vgl. Odyss. 16, 66 ἤλυϑ' ἐμὸν πρὸς σταϑμόν, ἐγὼ δέ τοι ἐγγυαλί. ξω, vom Hause des Eumäus; Haus des Zeus Iliad. 1, 533, des Okeanos Iliad 14, 311, des Poseidon Iliad. 13, 21 Odyss 5, 381; Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες. die Götter, Odyss. 20, 79; ϑεοὶ Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες Iliad. 1, 18; οἱ δ' ἄλλοι οὔ σφιν πάρεσαν ϑεοί, ἀλλὰ ἕκηλοι σφοῖσιν ἐνὶ μεγάροισι καϑείατο, ἧχι ἑκάστῳ δώματα καλὰ τέτυκτο κατὰ πτύχας Οὐλύμποιο Iliad. 11, 77; δῶμ' 'Ἀίδαο, die Unterwelt, Iliad. 15, 251 Odyss. 12, 21. Auch Bezeichnung für das Hauptgemach des Huses, den Männersaal, wo die Gastmahle stattfinden: Iliad. 1, 600 Odyss. 17, 479. 20, 149. 21, 378. Bes. interessant Odyss. 22, 494 αὐτὰρ Ὀδυσ σεὺς εὖ διεϑείωσεν μέγαρον καὶ δῶμα καὶ αὐλήν: was ist hier δῶμα und was μέγαρον? Und Iliad. 6, 316 Ἕκτωρ δὲ πρὸς δώματ' Ἀλεξάνδροιο βεβήκει καλά, τά ῥ' αὐτὸς ἔτευξε σὺν ἀνδράσιν οἳ τότ' ἄριστοι ἦσαν ἐνὶ Τροίῃ ἐριβώλακι τέκτονες ἄνδρες, οἵ οἱ ἐποίησαν ϑάλαμον καὶ δῶμα καὶ αὐλήν ἐγγύϑι τε Πριάμοιο καὶ Ἕκτορος, ἐν πόλει ἄκρῃ. Katachrestisch heißt das Zelt des Achilleus δώματα Iliad. 24, 512, Scholl. Aristonic. δώματ': ἡ διπλῆ, ὅτι καταχρηστικῶς τὰς σκηνὰς οὕτως εἶπεν, vgl. Scholl. Aristonic. Iliad. 24, 572; Lehrs Aristarch. p. 152. Eben so, katachrestisch, heißt die Höhle der Kalypso δῶμα Odyss. 5. 208. 242. und δώματα Odyss. 5, 6. 1, 51, vgl. Sengebusch Aristonic. p. 32. – In Prosa Herodot. 2, 62 ἔν τινι νυκτὶ λύχνα καίουσι πάντες πολλὰ ὑπαίϑρια περὶ τὰ δώματα κύκλῳ. – Oefters Pindar und die Tragiker; ὦ δῶμ' Ἀΐδου καὶ Περσεφόνης, ὦ χϑόνι' Ἑρμῆ καὶ πότνι' Ἀρὰ. σεμναί τε ϑεῶν παῖδες Ἐρινύες, αἳ τοὺς ἀδίκως ϑνήσκοντας ὁρᾶτ', ἔλϑετ', ἀρήξατε Soph. El. 110; ὃς γᾶς ἐξέβα ϑαλάμων, Πλούτωνος δῶμα λιπὼν νέρτερον Eurip. Herc. fur. 808; von Tempeln, Soph. O. R. 71; vgl. Pind. P. 4, 95; denn die Tempel sind Wohnungen der Götter; – das Hauptzimmer, der Saal, wo sich die Männer versammeln, Callim. Cer. 64. – Uebertr., wie unser Haus, = Geschlecht, Λαβδάκεια Soph. O. R. 1226; öfter bei Tragg., z. B. Aesch. Ag. 1468; Eur. Hec. 624; dah. nennt Soph. O. R. 29 Theben Κάδμειον δῶμα. Vgl. auch δῶ u. δόμος.
-
2 δῶμα
A house,πατρώϊον ἵκετο δ. Il.21.44
, etc.; mainly poet., but once in Hdt., 2.62 (pl.), and in late Prose (v. infr.), but never in [dialect] Att. Prose: also, chief room, hall, θάλαμον καὶ δ. καὶαὐλήν Il.6.316
, cf. Od.17.329, al.: hence, pl. for a single house, 2.259, freq. in Trag., A.Ag. 607, S.Tr. 332, E.Or. 301, etc.2 of the gods,ἀθάνατοι Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες Il.2.13
, etc.; κλυτὰ δ. βένθεσι λίμνης, of Poseidon, 13.21; freq. of Pluto, δῶμ' Ἀΐδαο the nether world, Od.12.21; ;Πλούτωνος δ. E.HF 808
(lyr.); of a temple, Pi.P.4.53, A.Eu. 242, etc.: pl., Hdt.2.62, S.OT71.3 δῶμα Καδμεῖον, i.e. Thebes, ib.29. -
3 ἀίσθω
ἀίσθω, Hom. zweimal, Il. 20, 403 αὐτὰρ ὁ ϑυμὸν ἄισϑε καὶ ἤρυγεν, ὡς ὅτε ταῦρος –. ἃς ἄρα τόν γ' ἐρυγόντα λέπ' ὀστέα ϑυμὸς ἀγήνωρ; 16, 468 ὁ δ' ἔβραχε ϑυμὸν ἀίσϑων, κὰδ δ' έπεσ' ἐν κονίῃσι μακών, απὸ δ' ἔπτατο ϑυμός. Hiernach kann ϑυμὸν ἄισϑε nicht heißen = er hauchte die Seele aus; wie Einige erklären. Man vgl. vielmehr 15, 252 ἐφἀμην νέκυας καὶ δῶμ' Ἀίδαο ἤματι τῷδ' ἴξεσϑαι, ἐπεἰ φίλον ἄιον ἦτορ, wo Ariston. Scholl. ἡ διπλῆ, ὅτι ἄιον ἀντὶ τοῠ ἐπῃσϑόμην, τοῦτο δέ ἐστι τῆς ψυχῆς μοῦ ήψατο. καὶ ἐν ἄλλοις (11, 532) »τοὶ δὲ πληγῆς ἀίοντες« ἐπαισϑόμενοι τῆς πληγῆς. Also ἀίσϑω = αἴσϑω, act. zu αἴσϑομαι, αἰσϑάνομαι; ϑυμὸν ἄισϑε = er fühlte sein Leben, durch die Verwundung, d. h. er zuckte zusammen, im innersten Leben getroffen. Apoll. Lex. Hom. 16, 16 ἀίσϑων αἰσϑόμενος· »ὁ δ' ἀνέβραχε ϑυμὸν ἀίσϑων«. – Opp. H. 5, 311.
-
4 ὑπέρχομαι
ὑπ-έρχομαι, [tense] aor. ὑπῆλθον, [dialect] Ep. -ήλυθον, the only tense used by Hom. (in both forms); [dialect] Dor.subj.Aὑπένθῃ Berl.Sitzb.1927.158
([place name] Cyrene); [tense] pf.ὑπελήλυθε Men.498
:—go or come under, get under, c. acc.,ὑπήλυθε θάμνους Od.5.476
;ὑπήλθετε δῶμ' Ἀΐδαο 12.21
;ἐπεί κε μέλαθρον ὑπέλθῃ 18.150
, cf. Berl.Sitzb. l.c.;ὄφρ' ἂν γᾶν ὑπέλθῃ A.Eu. 339
(lyr.); [ἡ μήτρα] ὅλη [τὴν κύστιν] ὑπελήλυθεν Sor.1.7
: with a Prep., ὑπὸ τὴν φορὰν τοῦ ἀκοντίου come within its range, Antipho 3.2.5;εἰς τὴν ὁδὸν τοῦ ἀκοντίου Id.3.4.5
; ὑπὸ τὸ βέλος ibid.: rarely c. dat., τοῖς στενοῖς enter (come under the mountains), Plu.Comp.Per.Fab.2.II of involuntary feelings, come upon, steal over one, c. acc.,Τρῶας δὲ τρόμος αἰνὸς ὑπήλυθε γυῖα Il.7.215
, 20.44;φρίκης αὐτὸν ὑπελθούσης Hdt.6.134
;ὥς μ' ὑπῆλθέ τις φόβος S.Ph. 1231
, cf. El. 1112; θαῦμά τοί μ' ὑπέρχεται ib. 928; ὥσθ' ἵμερός μ' ὑπῆλθε .. E.Med.57, cf. Philem.79.1;οὐ γάρ τις οἶκτος σῆς μ' ὑ. φυγῆς E.Hipp. 1089
; ἐς δ' ἄκραν δεῖμ' ὑπῆλθε κρατὸς φόβαν, of fear causing the hair to stand up, S.OC 1465 (lyr.);ἐκ ποδῶν δ' ἄνω ὑ. σπαραγμὸς εἰς ἄκρον κάρα A.Fr. 169
; .III of persons, creep or insinuate oneself into another's good graces, fawn upon,εἶδες οἷ' ὑπέρχεται ἡμᾶς; Ar.Eq. 269
(troch.);οἱ κριταὶ ὑ. Ἀλκιβιάδην And.4.21
; ὑ. τὰς ἀρχάς, τοὺς πολεμίους, X.Lac.8.2, Ath.2.14;ὑ. πάντας ἀνθρώπους καὶ δουλεύων Pl.Cri. 53e
;ὑ. καὶ θεραπεύειν D.23.8
;ὑ. δώροις καὶ κολακείαις Plu.Luc.6
.2 entrap, beguile,λάθρᾳ μ' ὑπελθών S.OT 386
;οἷ αὖ μ' ὑπῆλθες Id.Ph. 1007
;δόλῳ μ' ὑπῆλθες E.Andr. 435
, cf. Supp. 138, IA67;τὸν ἄνδρα ποικίλως ὑ. ἐν λόγοισιν Ar.Eq. 459
.VII of excrements, pass, Gal.18(2).147, Orib.Eup.1.9.10; ὑπέρχεται ῥᾳδίως, of laxative food, Gal.6.629; also of semen,καθεύδοντι ὑπέρχεται Ruf.
ap. Orib.6.38.29.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ὑπέρχομαι
-
5 δῶμα
δῶμα, τό, das Haus, die Wohnung; das Latein. domus, Sanskrit. dam und damas. Sowohl von Götterwohnungen als von Menschenwohnungen; δῶμ' ' Ἀίδαο, die Unterwelt. Auch Bezeichnung für das Hauptgemach des Hauses, den Männersaal, wo die Gastmahle stattfinden. Katachrestisch heißt das Zelt des Achilleus δώματα. Eben so, katachrestisch, heißt die Höhle der Kalypso δῶμα und δώματα; denn die Tempel sind Wohnungen der Götter; das Hauptzimmer, der Saal, wo sich die Männer versammeln. Übertr., wie unser Haus, = Geschlecht
См. также в других словарях:
δώμα — H ελεύθερη πάνω επιφάνεια της επίπεδης στέγης ενός κτιρίου· η ταράτσα. Η κατασκευή του δ. οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους: αφενός στην έλλειψη επαρκούς ξυλείας ώστε να κατασκευαστεί επικλινής στέγη και αφετέρου στην ανάγκη συλλογής του βρόχινου… … Dictionary of Greek